Menselijk schrijven: dit moet je weten

Duidelijke, scanbare teksten, zonder dubbelzinnigheid en het liefst op B1-niveau: dat zijn begrijpelijke teksten die werken. Ook voor hooggeletterden, blijkt uit vele onderzoeken, zoals die van Jakob Nielsen. Toch is hier in de praktijk nog veel discussie over. B1-taal wordt door sommigen ‘jip-en-janneke-taal’ of ‘te simpel’ genoemd. Daarom geven we nog wat praktische tips om het te nuanceren:

• Twijfel je of een woord B1 is? Vul ‘m in op ishetb1.nl. Het zal je verbazen welke woorden wel of juist niet B1 zijn.

• Vind je geen goed alternatief voor een moeilijk woord? Of vind je de alternatieven te simpel? Schrijf eromheen, leg het uit of geef een voorbeeld dat mensen goed kennen. Zoals lantaarnpalen bij het begrip ‘openbare verlichting’.

• Houd altijd de doelgroep voor ogen. Is het een tekst van de gemeente voor alle inwoners? Ja, dan moet het volledig op B1-taalniveau zijn. Is het tekst voor bepaalde professionals? Dan kun je bekend vakjargon laten staan.

‘Wij sturen je een mail’ of ‘Je krijgt van ons een e-mail’? Bij die laatste zin voel je je waarschijnlijk meer aangesproken. Door de lezer het onderwerp te maken in plaats van je organisatie of een product, wordt je tekst veel persoonlijker. Daarnaast dwingt het je na te denken over wat je boodschap betekent voor de lezer. Bijvoorbeeld: ‘Deze bon is geldig in 50 kledingwinkels’ of ‘Met deze bon shop je in 50 kledingwinkels’. Dit lijkt nu makkelijk, maar is in de praktijk soms lastig:

• Om persoonlijk te kunnen schrijven, moet je weten wat er achter de boodschap zit. Begrijp je het als schrijver zelf wel helemaal? Wat heeft de lezer aan je tekst? Bijvoorbeeld ‘Gemaakt van duurzaam materiaal’. Wat is duurzaam in dit geval? Is het materiaal dat niet slecht is voor de planeet? Of gaat het lang mee?

• Gebruik woorden die je lezer gebruikt, die passen bij de doelgroep. Zoektermen van externe en interne zoekmachines zijn je vriend. Zo praat je dezelfde taal als je lezer en voelt de lezer zich meer aangesproken.

Hoe schrijf je met empathie? Door je te verplaatsen in de lezer. Kennis over je doelgroep en het opstellen van persona’s, een brand voice en schrijfrichtlijnen helpen je. Maar de volgende stap is je inleven en de toon aanpassen aan de situatie, context en emotie van de lezer. Erken en benoem de emotie en wees transparant en behulpzaam. Dit is best uitdagend:

• Bij de een komt de boodschap en vooral het benoemen van de emotie anders over dan bij de ander. Check je tekst daarom altijd bij meerdere mensen.

• Behulpzaam zijn kan belerend overkomen en veroorzaakt dan juist irritatie. Pas daarom op met een dwingende toon. Bijvoorbeeld: ‘Heb je je bestelstatus gecheckt?’ in plaats van ‘Check je bestelstatus’.

• Behulpzaam en transparant zijn betekent vaak ook ‘te’ volledig zijn. Dit zorgt soms voor lappen tekst die niet voor iedereen relevant zijn en dan schiet je je doel weer voorbij. Een oplossing hiervoor is de teksten te structureren, met koppen en opsommingen bijvoorbeeld. Zo kunnen mensen scannen wat voor hun situatie geldt.

Ook leren om menselijk te schrijven? Of wil je het niveau van je webredacteuren omhoog schroeven? We bieden verschillende workshops aan en kunnen ze ook op maat maken voor jouw organisatie. Bekijk ons workshopaanbod.